Erkenning Diyanet Rahmet Moskee opnieuw op tafe...

Op de gemeenteraad van 18 december 2023 werd voor het het advies besproken over de erkenningsaanvraag van de lokale geloofsgemeenschap Diyanet Rahmet Moskee in Hechtel. Deze aanvraag maakt deel uit van een bredere Vlaamse procedure waarbij lokale geloofsgemeenschappen erkenning kunnen aanvragen om in aanmerking te komen voor subsidies en ondersteuning. De erkenning vereist onder meer een positief advies van zowel de provincie als het lokale bestuur. Dit agendapunt is door de gemeenteraad toen in verkorte procedure goedgekeurd.

Op 24 juni 2025 kwam dit dossier opnieuw ter sprake in de gemeenteraad van Hechtel-Eksel. De aanleiding? De voortgang in het erkenningstraject en de nood aan transparantie richting de inwoners. Tijdens deze zitting nam Carine Stevens van Vlaams Belang het woord. Haar tussenkomst was, op zijn zachtst gezegd, weinig overtuigend. Met een betoog dat eerder op suggestie dan op onderbouwde argumentatie leunde, wist ze weinig indruk te maken. Verschillende raadsleden van de meerderheid konden een glimlach niet onderdrukken.

Toch verdient haar tussenkomst erkenning als een poging om ongenoegen te uiten — en dat is een legitiem onderdeel van het democratisch debat. In een pluralistische samenleving is het belangrijk dat alle stemmen gehoord worden, ook als ze niet altijd even sterk onderbouwd zijn.

Wat veel inwoners zich echter afvragen: wat betekent zo’n erkenning nu eigenlijk? En waarom is dit belangrijk?

Wat houdt een erkenning in?

Een erkende geloofsgemeenschap krijgt toegang tot overheidsmiddelen, maar moet ook voldoen aan strikte voorwaarden rond transparantie, integratie, en financiële controle. In Vlaanderen is het erkenningsbeleid de laatste jaren verstrengd, mede door bezorgdheden rond buitenlandse inmenging en extremisme. Toch blijkt uit recente cijfers dat slechts een fractie van de aanvragen — amper 2% — een positief advies van de provincie krijgt.

De Diyanet Rahmet Moskee is al jarenlang actief in Hechtel en speelt een verbindende rol binnen de lokale gemeenschap. De erkenningsaanvraag is dan ook geen plotse zet, maar het resultaat van jarenlange inzet en dialoog.

Waarom dit debat ertoe doet?

De discussie over erkenning raakt aan grotere thema’s: integratie, religieuze vrijheid, en de rol van lokale besturen in een diverse samenleving. Het is belangrijk dat inwoners goed geïnformeerd zijn over wat er speelt, los van politieke spelletjes of populistische tussenkomsten.

Als gemeenteraad en gemeenschap dragen we samen de verantwoordelijkheid om dit debat met open vizier te voeren — met respect voor feiten, nuance en elkaar.

Hoe zit dit nu eigenlijk.

De provincie Limburg heeft negatief geadviseerd bij erkenningsaanvragen van Diyanet-moskeeën — inclusief die in Hechtel — op basis van de financiële erkenningscriteria zoals vereist in het Erkenningsdecreet.

Provinciaal advies in Limburg.

Breed patroon: Bij recente erkenningsaanvragen in Limburg (o.m. 13 moskeeën en 1 orthodoxe kerk) gaf de deputatie steevast een ongunstig advies, meestal omwille van zwakke financiële onderbouwing of te sterke afhankelijkheid van buitenlandse financiering.
Financiële toets: Provincie oordeelt hoofdzakelijk op basis van transparantie en levensvatbaarheid van financiën; geen motivering op inhoud zoals haat of ideologie .

Hechtel‑Eksel — gemeentelijk standpunt.

Voor de Diyanet Rahmet Moskee in Hechtel gaf de gemeenteraad van Hechtel‑Eksel unaniem een gunstig advies op basis van de criteria in artikel 7 (punt 1–9). Zaken zoals buitenlandse financiering of politieke invloed vielen buiten hun adviesmandaat . Zie notulen gemeenteraad van maandag 18 december 2023 - punt 16.

De gemeente gaf dus positief advies.

Verkorte procedure als achterpoortje!

In het dossier rond de erkenning van de Diyanet Rahmet Moskee in Hechtel is er de voorbije maanden veel inkt gevloeid. Eén aspect dat daarbij opvalt, is het gebruik van de zogenaamde verkorte procedure — een traject dat in het leven werd geroepen voor geloofsgemeenschappen die hun aanvraag vóór 1 juli 2019 indienden. Deze procedure laat toe om binnen een jaar een erkenning te verkrijgen, zonder het volledige vierjarige traject te moeten doorlopen.

Op zich lijkt dat een logische regeling: wie tijdig en correct een aanvraag indiende, mag rekenen op een snellere behandeling. Maar in de praktijk blijkt dat deze verkorte procedure soms wordt ingezet als een manier om een eerder negatief advies van de provincie te omzeilen. Wanneer een provincie oordeelt dat een geloofsgemeenschap niet voldoet aan de criteria — zoals transparante financiering, maatschappelijke relevantie of integratie — kan de verkorte procedure alsnog een opening bieden om erkenning af te dwingen via een alternatieve route.

Dat roept vragen op. Want als het provinciaal advies slechts een formaliteit wordt, wat is dan nog de waarde van lokale inspraak en controle? En hoe verzoenen we dit met het streven naar transparantie en objectieve toetsing?

De Vlaamse overheid heeft de erkenningsprocedures de voorbije jaren verstrengd, net omwille van bezorgdheden rond buitenlandse inmenging en gebrek aan transparantie. Maar als de verkorte procedure wordt gebruikt als een sluipweg, dreigt dat vertrouwen opnieuw te worden ondermijnd.

Het is dan ook aan de lokale besturen én de Vlaamse administratie om waakzaam te blijven. Erkenning moet gebaseerd zijn op feiten, niet op procedurele achterpoortjes. En inwoners hebben recht op duidelijkheid: wie erkend wordt, moet dat verdienen — niet verkrijgen via een administratieve kronkel.

Hoe werkt de verkorte procedure?

Voorwaarden voor toegang
Enkel geloofsgemeenschappen die vóór 1 juli 2019 een aanvraag indienden, komen in aanmerking. Dit is dus een tijdelijke regeling voor een specifieke groep aanvragers.
Geactualiseerd dossier
Het representatief orgaan van de eredienst moet binnen een jaar na de inwerkingtreding van het nieuwe decreet (dus vóór 15 november 2022) een geactualiseerd dossier indienen bij de Vlaamse Regering.
Beoordeling door het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB)
ABB beoordeelt of het dossier ontvankelijk is. Als dat zo is, worden verschillende instanties op de hoogte gebracht: het bestuursorgaan, het representatief orgaan, de financierende overheid, de federale overheid en eventueel de gemeente.
Geen vierjarige wachtperiode
In tegenstelling tot de gewone procedure, waarbij een geloofsgemeenschap een wachtperiode van vier jaar moet doorlopen, kan de verkorte procedure leiden tot erkenning binnen één jaar.
Vervaltermijn
Als het representatief orgaan het dossier niet tijdig indient, vervalt het recht op de verkorte procedure. De geloofsgemeenschap moet dan de gewone, langere procedure volgen.

Dit is heel belangrijk omdat de verkorte procedure is bedoeld als administratieve vereenvoudiging, maar roept ook vragen op over transparantie en gelijke behandeling. Zeker wanneer ze wordt gebruikt om een eerder negatief advies te omzeilen, zoals we eerder aanhaalden.

Wat is Diyanet?

Diyanet is het Turkse Presidium voor Godsdienstzaken, opgericht in 1924 na de oprichting van de seculiere Turkse republiek. Het instituut werd in het leven geroepen om religieuze zaken te reguleren en de scheiding tussen kerk en staat te bewaken. In de loop der jaren is Diyanet uitgegroeid tot een machtige staatsinstelling die onder meer 90.000 moskeeën in Turkije beheert en imams opleidt.

Waarom is er ophef?

Politieke invloed: Diyanet wordt vaak gezien als de "lange arm van Ankara", vooral sinds de AKP van president Erdoğan aan de macht is. De organisatie zou religie gebruiken als politiek instrument.
Spionagebeschuldigingen: In Nederland kwam Diyanet in opspraak omdat het informatie zou hebben doorgespeeld over aanhangers van Fethullah Gülen, een rivaal van Erdoğan.
Financiering en onafhankelijkheid: De buitenlandse financiering van moskeeën en de aanstelling van imams door een buitenlandse overheid roepen vragen op over autonomie en integratie.

Sinds 2021 werden 77 erkenningsaanvragen van lokale geloofsgemeenschappen ontvankelijk verklaard, waarvan 59 specifiek moskeeën. Van die 59 aanvragen voor moskeeën komt ongeveer 1 op de 3 (≈20 aanvragen) van moskeeën die verbonden zijn aan Diyanet.